Năm 1997, thời điểm Internet ở giai đoạn chập chững, các trang mạng xã hội vẫn còn nằm trong vùng ý niệm sơ khai, lần đầu tiên từ nước Mỹ, vùng đất của gieo mầm và đón bắt xu hướng, một khái niệm được gọi tên chính thức: Thương hiệu cá nhân. Ngày nay, thương hiệu cá nhân đã trở thành mối bận tâm hàng đầu của người trẻ. Những gì đang diễn ra chứng minh cho điều nhà báo Tom Peters nhấn mạnh từ hai thập niên trước: “Chúng ta đều là CEO công ty riêng của mình: Công ty Tôi. Để tồn tại trên thương trường, quan trọng nhất là phải trở thành người quảng bá cho thương hiệu mang tên Bạn.” Trong cả hai môi trường giao tiếp đời thực lẫn thế giới mạng, Tôi hay Bạn đã không còn tồn tại bằng các giá trị cũ như thế hệ trước, mà cần được nhận diện và phát triển thông qua một phương diện mới hơn: Thương hiệu cá nhân.
Phân biệt thương hiệu sản phẩm và thương hiệu cá nhân
Nếu như thương hiệu doanh nghiệp là thương hiệu của sản phẩm, thương hiệu của công ty thì thương hiệu cá nhân chính là câu trả lời trực tiếp cho câu hỏi “Bạn là ai trong mắt người khác”. Giống như cách mà Adam Media xây dựng thương hiệu cho một công ty mỹ phẩm thiên nhiên trong khi tên thương hiệu sản phẩm là Onasa thì tên thương hiệu cá nhân của người chủ doanh nghiệp là Khuất Ánh Tuyết.
Hiểu theo một cách đơn giản chỉ cần giữ nguyên các khái niệm về thương hiệu sản phẩm, nhưng áp vào con người, ta có thương hiệu cá nhân. Trong quyển Be Your Own Brand (Trở thành thương hiệu của chính bạn) xuất bản năm 2011, hai nhà quảng cáo xuất sắc David McNally và Karl O. Speak từng định nghĩa khá dễ hiểu: “Thương hiệu cá nhân là một nhận thức hoặc cảm xúc, được duy trì bởi những người khác, mô tả trải nghiệm tổng thể của họ về bạn”.
Nhờ vào các thành tựu nghề nghiệp như vô địch Cúp châu Âu (Champions League), thương hiệu cá nhân giúp Cristiano Ronaldo dẫn đầu giá trị trong giới cầu thủ. Muốn sở hữu anh ta, câu lạc bộ phải chi ra món tiền lớn hơn nhiều lần so với một cầu thủ khác. Điều này tương tự với Công Vinh, cầu thủ giữ được độ sáng thương hiệu lâu bền nhất ở Việt Nam hơn 10 năm qua. Bên cạnh năng lực chuyên môn đã được xác nhận bằng bảng thành tích, những giá trị cộng thêm như tính cách, khả năng giao tiếp, hình ảnh gia đình giúp tăng giá trị thương hiệu của anh nhiều lần. Ngay cả khi không còn gắn vào địa hạt sân cỏ, thì thương hiệu Công Vinh vẫn giá trị và có thể phủ sóng rộng hơn đến những lĩnh vực nằm ngoài đường biên thể thao. So sánh với các thương hiệu hàng hóa, thương hiệu Ronaldo hay Công Vinh hấp dẫn hơn hẳn bởi sự linh động. Họ là con người. Họ không nằm im, đợi đóng thùng rồi chuyển đi. Một thương hiệu sản phẩm này không thể gán vào các sản phẩm khác. Toyota là xe hơi, táo bạo đến mấy thì cũng không thể gắn nó vào dầu gội hay thực phẩm hàng ngày. Nhưng Ronaldo hay Công Vinh thì có thể. Họ không là những logo đóng khuôn vào sản phẩm duy nhất. Họ có thể tự lựa chọn sản phẩm mình muốn đính vào hoặc nhãn hàng trả tiền để sử dụng “logo” của họ. Ronaldo đã mở nhiều nhãn hàng mang tên mình, từ quần áo, giày dép cho đến đồ lót, và bán rất chạy. Công Vinh luôn là gương mặt đại diện được nhiều nhãn lớn trong và ngoài nước tin cậy khi muốn chinh phục khách hàng Việt Nam. Thương hiệu cá nhân là tấm màn lấp lánh bao trùm lên tất cả những gì liên quan đến cá nhân. Đây là tính chất khiến nó trở nên cực kì giá trị.
Thương hiệu cá nhân, cơ hội dưới những ngón tay
Chưa có thời điểm nào, mỗi cá nhân có nhiều cách để cất lên tiếng nói chính mình như ngày nay. Chúng ta có các công cụ linh hoạt Internet, smartphone để kết nối. Chúng ta có mạng xã hội, YouTube, các kênh livestream… để lan truyền hình ảnh bản thân cùng các thông điệp lớn nhỏ. Nếu trước đây, phạm vi giao tiếp giới hạn bởi khoảng cách địa lý thì ngày nay, mỗi người chúng ta đều có một vòng tròn các mối quan hệ trên mạng.
Sở hữu thương hiệu cá nhân đủ mạnh, chúng ta sẽ làm được nhiều việc, mở rộng phạm vi hoạt động cho bản thân, thậm chí đặt chân cả vào những lĩnh vực hoàn toàn không phải chuyên môn trước đấy. Thường thì, một khi đã phát hiện sức hút của thương hiệu bản thân, chúng ta đều biết cách sử dụng nó hiệu quả. Dễ thấy nhất là ở mặt kinh tế.
Kênh quảng cáo giá trị nhất hiện nay không còn là truyền hình hay báo chí, mà là các kênh cá nhân, với giá trị được đo bằng các thông số tương tác tỉ mỉ như lượt like, share, comment… Đôi khi, làm nên thành công cho một nhãn hàng không phụ thuộc vào chất lượng của sản phẩm, mà là chất lượng của người giới thiệu. Chúng ta chính là “cá nhân chất lượng” ấy, nếu muốn. Cánh cửa dẫn vào công việc mới, hấp dẫn và đầy thách thức, mở ra ngay dưới những ngón tay đang lướt trên bàn phím của chúng ta.
Thương hiệu cá nhân ngày càng giống tấm thẻ VIP quyền lực. Tấm thẻ này không nhất thiết trao cho người có đặc quyền, mà được trao cho bất kì ai, nếu đủ sức hút. Chúng ta không cần là nhân vật nổi tiếng hay giỏi giang ở nghề nghiệp nào. Miễn nhiều người muốn theo dõi ta, tiếng nói của ta sẽ có trọng lượng.
Như vậy trong thời đại ngày nay, việc xây dựng thương hiệu cá nhân vô cùng quan trọng. Xây dựng thương hiệu cá nhân trên nhiều lĩnh vực khác nhau tùy thuộc vào mục tiêu mà mỗi người hướng tới. Đặc biệt trong việc xây dựng thương hiệu doanh nghiệp, các chủ doanh nghiệp phải xây dựng thương hiệu cá nhân để thúc đẩy thương hiệu doanh nghiệp phát triển.